Sıfır Atık İçin Plastik Yiyen Bakteri Ideonella Sakaiensis

Sıfır atık için geri dönüşümün ne derece önemli olduğunu kimse inkar edemez. Ancak yılda 50 milyon tondan fazla pet üretildiğini düşünürsek geri dönüşüm tek başına çare olacak gibi görünmüyor. Japon bilim adamları tarafından keşfedilen plastik yiyen bakteri Ideonella sakaiensis üzerinde yapılan çalışmalar ise oldukça umut vaat edici.

Plastik Yiyen Bakteri Keşfi

Pet ürünlerin doğada kaybolması yüzlerce yıl sürmektedir. Gelecekte temiz su, toprak ve havaya sahip olmak istiyorsak mümkün mertebe sıfır atık ile çalışmamız gerekmektedir. Pet ürünlerin geri dönüşüm çabalarında elde edilen ürünler ilk kalitesinde olmadığı gibi sonuç itibari ile her dönüşümde geriye yine pet polimer kalması bu soruna kesin çözüm üretilmesi gerektiğini ortaya koymuştur.

Bu Yazılar İlginizi Çekebilir

Plastik yiyen bakteri aslında bir böcek vasıtası ile üretilen enzimden başka bir şey değildir. Tesadüf eseri 2016 yılında Japonya’da yer alan bir çöplükte keşfedilen bu enzim biyologlar tarafından incelenmeye alınmıştır.

PETaz olarak isimlendirilen Ideonella sakaiensis, daha sonra yapılan laboratuvar çalışmaları ile MHETaz enzimiyle birleştirilerek hızının 2 kata ulaşması sağlanmıştır. 2 Enzimin yapılarını daha detaylı araştıran ekip bu enzimler arasında köprü oluşturarak şu an için PET parçalama hızını 6 katına ulaştırmayı başarmışlardır.

Bu konuda daha detaylı bilgi için Hücre Eğitme Sanatı – Sentetik Biyoloji Nedir ? konulu yazımızı inceleyebilirsiniz.

Pet Ürünlerde Geri Dönüşüm

PET polimer ana maddesi ise petrol. Petrol ürünlerine bağlılık PET ürünlerin milyon yon bazında tüketimi ile hızla artıyor. Petrol kaynaklarının ne kadar süre yeterli olabileceği dahi bilinmez iken çevre kirliliğinin en büyük sebebi olan PET ürünlerin sıfır atığa çevrilmesi dünyanın kader noktası diyebiliriz.

Aşırı tüketilen pet ürünlerin geri dönüştürülmesi amacı ile toplanmasının dışında çoğu doğa içerisine atılarak, yakılarak yok edilmeye çalışıyor. Bir PET ürünün doğada tamamen kaybolması ise 100 yıldan fazla sürdüğüne göre hava, toprak ve suların kirlenmesinde petrol ürünleri yani PET polimer en büyük suça sahip.

Geri dönüşüme giren PET polimer ise yine ana maddesi petrol olacak şekilde farklı bir ürüne dönüştürülüyor. Dönüştürülen bu ürünlerin gıda sektöründe yeniden kullanımı mümkün olmadığı için farklı sektörlerde kullanılmaya devam ediyor. Yeniden ortaya çıkan PET atığı nasıl geri dönüştürülüyor? Bu sorunun cevabı gayet net dönüştürülmüyor ve çoğu doğaya bırakılıyor.

Ideonella Sakaiensis Neden Pet Yiyor

Plastik yiyen bakteri Ideonella sakaiensis, neden PET tüketiyor ve bunu ne için kullanıyor sorusunun yanıtını vermek gerekirse elbette ki her canlı gibi enerji üretebilmek için besleniyor. Beslenmesini ise PET polimer ürünler üzerinden sağlıyor.

Bu bakterinin yapısında bulunan PETaz enzimleri plastiği küçük yapı taşlarına kadar parçalarken MHETaz enzimi ise parçalanan yapıtaşlarının ayrıştırılması görevini üstleniyor. Böylece tamamen yok olan bir PET polimer bu bakteriye enerji kaynağı oluşturuyor.

Plastik Yiyen Bakteri Ideonella Sakaiensis Sonsuz Geri Dönüşüm Sağlayabilir Mi?

Bu sorunun kesin yanıtını zaman gösterecek ama Japon biyologlar bu konuda oldukça umutlu. Yaptıkları laboratuvar çalışmaları sayesinde 6 katı PET tüketme hızına sahip olan bakteri Ideonella sakaiensis, bu hızının 20 katına ulaştırmak hedefleniyor.

Sıfır fire ile hiçbir şekilde yüksek enerji ve yeni petrol hammaddesine ihtiyaç duyulmadan yapılan bu geri dönüşüm süreci sürdürülebilirlik kazandırmaya yeterli olacak gibi gözüküyor. Gerek sürdürülebilir PET üretimi gerekse de sonsuz geri dönüşüm için Ideonella sakaiensis bakterisi büyük bir umut kapısı olmuş durumda.

Plastiğin Yok Olmaması Sorunu Ne Zaman Çözüme Kavuşacak?

Plastiğin yani PET polimerin doğada yok olmaması sorunu hala mevcutta var. Yapılan bu keşif, çalışmalar ve araştırmalar oldukça yeni. Dünyaca ünlü farklı laboratuvarlarda biyologlar tarafından yürütülen çalışmalar PET ürünlerin plastik yiyen bakteri aracılığı ile geri dönüştürülmesinin sağlanması yönünde. Ancak önlerinde epey uzun bir yol mevcut.

Plastik yiyen bakteri Ideonella sakaiensis bünyesinde yer alan her iki enzimin mutasyonu ve evrimleşme süreci oldukça yeni. Henüz adaptasyonunu tam olarak sağlayabilmiş değil. Durum böyle olunca tam randımanlı bir PET tüketimine erişmek kolay görünmüyor.

Labaratuvar çalışmaları ile yapılan müdahaleler ve her iki enzim arasında ki bağlantılar PET tüketimini 6 katı hıza ulaştırmış olsa da farklı enzimlerin desteğine de ihtiyaç duyulabileceğini göstermektedir. Bakteri Ideonella sakaiensis ya bu süreci kendi evrimi ile tamamlayarak MHETaz’ın tam performans ile çalışmasını sağlayacak ya da laboratuvar ortamında destekleme yapılacak.

İlgi çekici içeriklerimize Doğa Bilimi kategorimizden ulaşabilirsiniz.

Otorite Kaynak: Ideonella sakaiensis Wikipedia